Hoe werk je aan positieve impact?

Voor wie moedeloos wordt van de poly-crisis in de wereld is er het inspirerende boek “En nu dan” van Ariane Roos en Joris van Zoelen. Dat gaat over organisaties met positieve impact. Dus wil je de wereld verbeteren? Dan start je een bedrijf! Een positieve organisatie met een positieve cultuur, leiderschap en strategie die een meetbare positieve impact maakt. Daarmee floreren zowel de organisatie als de klanten. Op naar meer sollicitanten, betere prestaties, blije klanten en oplossingen voor de wereld. Hoe kan jouw organisatie meer positieve impact maken?

Door onze enorme welvaart vergeet je bijna wat ertoe doet in het leven. In de Maslow-piramide van behoeften, staan aan de onderkant de fysieke behoeften. Dit zijn basisbehoeften: schoon drinkwater, schone lucht, voedsel en onderdak. Daarna volgen zekerheid en veiligheid, sociaal contact, erkenning en zelfontplooiing.
We zijn zo druk met economische groei dat we niet meer zien dat onze basisbehoeften onder druk komen: door klimaatverandering, het verlies aan biodiversiteit, de vervuiling van de oceanen, polarisatie, uitsluiting en uitbuiting, bijvoorbeeld.

Poly-crisis

De aarde warmt op en is dit jaar voor het eerst 1,5 graad warmer dan voor het industriële tijdperk. De zee ligt vol met plasticsoep, de lucht bevat plasticdeeltjes, de biodiversiteit is met 70 procent afgenomen en we hebben antibiotica in ons water, wat ons kwetsbaar maakt.
Volgens Soil Heroes is twee miljard vierkante kilometer van ons aardoppervlak zo uitgeput dat er geen landbouw meer mogelijk is. En in bijna alle producten zijn aardoliederivaten verwerkt of ze zijn met aardolie vervoerd.

Ook is er nog steeds slavernij. Dat is werk onder dwang onder erbarmelijke omstandigheden tegen geen of ongeregelde betaling. Het aantal 'moderne slaven' groeide tot zo'n 40 miljoen in 2020, berekende Dick Harrison, hoogleraar geschiedenis aan de universiteit van Lund in Zweden.
Ook leidt het toenemende gebrek aan grondstoffen tot enorme prijsstijgingen. Op een gegeven moment zal dit niet meer op te vangen zijn door leningen en het bijdrukken van geld. En zal ook innovatie niet genoeg kunnen helpen om de wezenlijke problemen op te lossen. Richard Heinberg ziet (in zijn boek Einde aan de groei) de oplossing in een focus op het welzijn van allen, in plaats van welvaart voor een aantal.Ook wil hij transformeren naar een duurzame samenleving. Hij voorspelt dat doorgaan op dezelfde weg leidt tot een crisis die fundamenteel ontwrichtend kan zijn voor de wereldsamenleving.

In de meeste markten gaat het moeilijk: er is meer aanbod dan vraag. Veel markten zijn commodity-markten met grote concurrentiedruk, een afnemend onderscheidend vermogen tussen de aanbieders en een sterke focus op volume en druk op de prijs. In veel van die markten daalt het verdienvermogen onder een gezonde grens. Industrieën waar de brutomarge onder de 2 en soms zelfs onder de 1,5 procent daalt, verliezen de mogelijkheid om te vernieuwen en eindigen in een vechtmarkt. Daardoor putten we ook mensen uit: veel managers en medewerkers werken onder stress en raken burnout.

We zullen dus toch wel iets moeten. Zodra je je ervan bewust bent, ben je verantwoordelijk voor je actie en voor je passiviteit...

Gelukkig bedenken we oplossingen en praktische modellen, zoals Kate Raworth’s Donut-economie. Dat laat zien dat je binnen de grenzen van de planeet alle menselijke basisbehoeften kunt bevredigen. Daarbinnen zit ruimte voor de (getransformeerde) economie. Bereid je voor op verandering!

En nu dan?

Voor wie moedeloos wordt van de poly-crisis in de wereld is er het inspirerende boek “En nu dan” van Ariane Roos en Joris van Zoelen. Dat gaat over impactorganisaties, die de wereld willen verbeteren en echte behoeften vervullen en problemen oplossen. 
Elke organisatie kan een toekomstmaker zijn, zo betogen Roos en Van Zoelen. Dat is beter dan wachten op de consumenten, wachten op de overheid om iets te doen aan ecologische en sociale problemen. Bedrijven moeten en kunnen positief bijdragen; een daarmee kunnen ze ook winst maken. 
Daarbij is het wel belangrijk dat hun diensten en producten net zo betaalbaar zijn als die van de “gewone” concurrenten.

Organisaties met een positieve impact profiteren zelf ook, zo blijkt uit onderzoek:
64% van de sollicitanten checkt de positieve impact voor ze solliciteren
89% van de klanten gelooft dat impact organisaties de hoogste kwaliteit leveren
42% betere prestaties van purpose-gedreven organisatie t.o.v. “gewone” organisaties
2,25 x zo productief zijn geïnspireerde medewerkers (t.o.v. gewoon tevreden mensen)

Dus wil je de wereld verbeteren? Dan start je een bedrijf! Dopper, Patagonia, Seepje, Naïf, Tesla en vele andere bewijzen: de 'businesscase for good' begint te werken. Een impactbedrijf is: een organisatie die het oplossen van een (groot) maatschappelijk probleem tot haar hoogste doel heeft en van dat oplossen een gezonde business weet te maken.

Daarbij kun je drie niveaus onderscheiden:

Duurzaam: dit is het verminderen van negatieve impact van de business.
Bijvoorbeeld Heineken, dat het eigen transport duurzamer maakt, of Coca-Cola, dat de hoeveelheid suiker in de frisdrank vermindert.

MVO: dit is positieve impact naast de business.
Bijvoorbeeld Nike, dat stelling nam voor inclusiviteit en dat de Black Lives Matter-beweging steunde, of Dove, dat het schoonheidsideaal bevecht.

Impact: dit is positieve impact door de business.
Voorbeelden zijn Tony's Chocolonely, dat een 100 procent slaafvrije chocolademarkt nastreeft, of Too Good To Go, dat voedselverspilling tegengaat.

Impact is het doel, business het middel. Het businessmodel is niet ontstaan voor persoonlijk gewin, maar voor gezamenlijke vooruitgang, om een oplossing te bieden voor een urgent vraagstuk. Zolang dat vraagstuk er is en de urgentie voelbaar blijft, zal de organisatie zich ontwikkelen.

Mooi, maar hoe doe je dat?

Impactorganisaties begrijpen als geen ander dat als je wél de voordelen biedt (dorstlessend, fris, lekker), maar niet de nadelen (twijfelachtige stoffen, suikers, plastic) de vraag explodeert. Zeker als je de marktwetten laat werken, zoals bekendheid, beschikbaarheid en aantrekkelijkheid (betaalbaarheid) van je product of dienst.

Je moet dus naast een mooie purpose ook echt heel goed werk afleveren. Maar dat wordt ook makkelijker door een positieve purpose, zoals ook uit mijn onderzoek blijkt. Positieve organisaties hebben een cultuur met vier elementen: positieve mindset, sociale veiligheid en samenwerking, positieve doelen en blijven leren/innoveren. Vooral die positieve doelen (purpose) geven teams vleugels! (Zie mijn boek: Positieve cultuur doe je samen)

Veel organisaties hebben nog geen positieve cultuur, purpose en strategie. Recent onderzoek toont dat gemiddeld meer dan 50 procent van de werknemers aangeeft de strategie van de organisatie niet te kennen.
Maak strategie en cultuur dus eenvoudig en inspirerend!

Begin met waarom

Roos en Van Zoelen werken daarvoor met het Golden Circle-model van Simon Sinek. Je begint met de WHY, de missie, de purpose. Deze staat in het midden van drie cirkels. De ring daarbuiten is je strategie, de HOW. Dit gaat over hoe je de missie voor elkaar denkt te krijgen. En de buitenste ring
is de WHAT. Wat ga je vervolgens doen. Het operationele plan.

Why = Purpose
Werk bijvoorbeeld aan de purpose met deze vragen.
1. Waar zit jij mee? Welke kwestie heeft voor jou/jullie urgentie?
2. Perspectief: het geloof dat en hoe het anders kan. Hoe ziet de wereld uit als je deze kwestie oplost?
3. De missie: waar willen we aan werken?  Dit is de waarom.

Het verhaal van Fairtrade Original als voorbeeld.
We zien: Een wereld waarin we de wereldwijde keuken naar ons toe halen. Maar terwijl wij onze culinaire ervaringen verrijkt hebben, zien we dat de boeren van deze producten niet fair gecompenseerd worden en geen menswaardig bestaan kunnen opbouwen. Dit is niet de wereld waarin wij willen leven.
We geloven: In handel in plaats van giften. In verbinding, eerlijkheid, optimisme, pionieren en ondernemerschap.
We willen (missie): Boeren in staat stellen een leefbaar inkomen te bereiken.

How = Strategy
Met het waarom van de missie, ontwikkel je de strategie. Hoe ga je de missie vervullen?  Daartoe beantwoord je hoe jij een verschil maakt in jouw markt, hoe je jouw klanten helpt met welke diensten en producten. Denk aan vragen als:
4. Het is onze strategie om...
5. Daarom werken we vandaag aan...

What = Stappenplan
Het impactplan is een stappenplan waarbij je uitlegt welke grote stappen je neemt om van nu naar dan te komen. Hierbij is het belangrijk om voorbij de horizon te denken, niet alleen aan vandaag en morgen, maar ook de verdere toekomst mee te nemen. Een vraag die daarbij goed kan werken is: waar moeten wij wereldkampioen in worden als we deze missie willen realiseren?

Maak een eindbeeld als missie gerealiseerd is: Stél je wilt met je organisatie werken aan een fitte en vitale samenleving. Begin dan met het team te visualiseren hoe dat eruitziet. Je kunt je voorstellen dat er allemaal beelden naar boven komen van energieke, gezonde, blije mensen die gezond eten en leven, bewegen, genieten van de natuur, zich ontwikkelen, sociaal verbonden zijn en zingevend werk hebben.
Dat inspireert enorm om het waar te maken. Ga dus aan de slag en maak het meetbaar: meet je vooruitgang.

Meer weten? Lees dan het boek: Ariane Roos en Joris van Zoelen - En nu dan 

© Marcella Bremer, 2025. Alle rechten voorbehouden.

Tijd om toekomstbestendig te worden. We starten een Engelstalige Strategic Foresight & Futures community. Neem contact op als je meer wilt weten!

Bestel het boek "Positieve Cultuur Doe Je Samen" nu bij Managementboek, Bol, Bruna, Libris of Amazon.

Welke toekomst wil jij creëren? Lees en denk erover na bij mijn roman De Levenslijn.